Procesy starzenia się w środowisku wielkomiejskim w Polsce na początku XXI wieku. Wymiar demograficzny i społeczny
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2017.0963.0307Słowa kluczowe:
starzenie się, gerontologia społeczna, miasto, socjologia starościAbstrakt
W artykule przedstawiono podstawowe założenia socjologicznej analizy środowiska wielkomiejskiego w kontekście starzenia się populacji miejskiej. Omówiono główne koncepcje wypracowane na gruncie gerontologii społecznej oraz zaprezentowano społeczną perspektywę procesów starzenia się populacji miejskiej. Wykorzystując analizę danych zastanych, przedstawiono główne trendy demograficzne obserwowane współcześnie w polskich miastach, opisując wskaźniki wykorzystywane w analizie procesów starzenia się populacji. Wnioski wynikające z analizy wskazują, że z jednej strony malejąca liczba urodzeń i ruchy migracyjne powodować będą „kurczenie się miast”, z drugiej zaś zmiany w sektorze zatrudnienia i rozwój infrastruktury przyczyniać się będą do „rozlewania się miast”. W efekcie miasto będzie stawać się środowiskiem życia, w którym osoby starsze będą stanowić coraz liczniejszą grupę mieszkańców.
Pobrania
Bibliografia
Artysiewicz I. [1977], Ludzie starzy w województwie białostockim, „Wiadomości Statystyczne GUS-PTS”, nr 12.
Bielecka B. [1976], Zmiany w ruchu naturalnym i strukturze wieku ludności województwa kieleckiego, „Prace i Studia Instytutu Geografii UW”, nr 19.
Długosz Z., Kurek S. [1997], Aging of the Populations of Large Polish Cities versus Age Patterns in Other Settlement Units, „Studia i Materiały”, nr 4.
Długosz Z., Kurek S. [2005], Starzenie się ludności w Polsce na tle regionów Unii Europejskiej, „Konspekt”, nr 4(24).
Długosz Z., Rachwał T. [1998], Poziom i dynamika starzenia się ludności w województwie krakowskim w latach 1988–96 w świetle wybranych struktur demograficznych, „Rocznik Naukowo-Dydaktyczny WSP w Krakowie”, nr 198.
Frąckiewicz L. [2004], Starzy ludzie w miastach śląskich [w:] Przemiany demograficzne i jakość życia ludności miast, red. J. Słodczyk, D. Rajchel, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole.
Gawryszewski A. [2005], Ludność Polski w XX wieku, PAN, Warszawa.
Gordecka B. [1980], Starzenie się i starość demograficzna ludności województwa opolskiego w latach 1950–1977, „Studia Śląskie”, nr 37.
Grzelak-Kostulska E. [2001], Przemiany w strukturach i procesach demograficznych na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego, UMK, Toruń.
Karczewicz E. [2013], Struktura wysokości emerytur i rent wypłacanych przez ZUS po waloryzacji w marcu 2013 roku, GUS, Warszawa, http://www.zus.pl/files/Struktura%20wysoko%C5%9Bci%20emerytur%20i%20rent%20wyp%C5%82acanych%20przez%20ZUS%20po%20waloryzacji%20w%20marcu%202013%20r.pdf (data dostępu: 18.03.2017).
Katsarova I. [2008], Regiony wyludniające się: nowy paradygmat demograficzny i terytorialny. Studium, Parlament Europejski, Bruksela, http://www.europarl. europa.eu/RegData/etudes/etudes/join/2008/408928/IPOL-REGI_ET%282008%29408928% 28SUM01%29_PL.pdf (data dostępu: 18.03.2017).
Klimczuk A. [2012], Kapitał społeczny ludzi starych na przykładzie mieszkańców miasta Białystok, Wiedza i Edukacja, Lublin.
Kurek S. [2008], Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym, Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków.
Labus A. [2013], Odnowa miast w kontekście starzenia się społeczeństwa na przykładzie wybranych miast europejskich XXI wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, nr 297.
Mieszkańcy Poznania, raport, http://www.poznan.pl/mim/s8a/attachments.html?co=showiinstance=1011iparent=43919ilang=pliid=91226 (data dostępu: 7.05.2014).
Niekrasz J.A. [1980], Proces starzenia się ludności na Pomorzu środkowym, „Koszalińskie Studia i Materiały”, nr 3.
Obraniak W. [1992], Struktura demograficzna ludności dużych i wielkich miast w Polsce, „Prace Instytutu Ekonometrii i Statystyki UŁ”, nr 98.
Obraniak W. [2006], Struktura demograficzna i społeczno-ekonomiczna ludzi starych w wielkich miastach w Polsce w świetle spisów ludności z lat 1988 i 2002 [w:] Ludzie starzy w polskim społeczeństwie w pierwszych dekadach XXI wieku, red. J.T. Kowalewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Prognoza ludności Polski na lata 2003–2030 [2004], GUS, www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_prognoza_ludnosci_1_polska.xls (data dostępu: 18.03.2017).
Prognoza ludności na lata 2008–2035 [2009], GUS, http:/stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/L_prognoza_ludnosci_na lata2008_2035.pdf, (data dostępu: 18.03.2017).
Sagan I. [2013], Wykład wprowadzający [w:] Zarządzanie rozwojem miast o zmniejszającej się liczbie mieszkańców (w kontekście perspektywy finansowej 2014–2020), Kancelaria Senatu, Warszawa, http://senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k8/agenda/seminaria/2013/130301/zarzadzanie_rozw_mias.pdf, (data dostępu: 18.03.2017).
Szukalski P. [2009], Starzenie się ludności – wyzwanie XXI wieku [w:] Przygotowanie do starości. Polacy wobec starzenia się, red. P. Szukalski, Instytut Spraw Publicznych Warszawa.
Szukalski P. [2010], Starzenie się ludności Łodzi na tle największych polskich miast od początku XX wieku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 35.
Wierzchosławski S. [1999], Demograficzne aspekty procesu starzenia się ludności Polski, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny”, nr 1.
Wnuk W., Machaj Z., Orzechowska G., Pierzchalska A., Pisarczyk-Bogacka E., Bogowolska-Wepsięć M., Klakocaar J. [2008], Kondycja życiowa Dolnośląskich seniorów, DOPS, Wrocław.
Wolańska W. [2013], Przestrzenne zróżnicowanie starzenia się ludności Polski w latach 1995–2035, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica”, nr 291.
Zgierska A. [2014], Aktywność ekonomiczna ludności Polski w I kwartale 2013 roku, GUS, Warszawa.
