Nazewnictwo bezalkoholowych odpowiedników napojów alkoholowych stosowane na rynku polskim w świetle krajowych i unijnych regulacji prawnych
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2023.1001.0306Słowa kluczowe:
nazewnictwo, substytuty napojów alkoholowych, konsument, bezalkoholowe odpowiedniki napojów alkoholowychAbstrakt
Cel: Głównym celem artykułu jest wykazanie, jak brak odpowiednich regulacji prawnych wpływa na nazewnictwo stosowane w przypadku bezalkoholowych odpowiedników napojów alkoholowych dostępnych na rynku polskim, a tym samym zwrócenie uwagi na problemy, jakie wynikają z braku uregulowania tej kwestii dla konsumentów i producentów.
Metodyka badań: Przeprowadzono analizę semantyczną i porównawczą nazw występujących na etykietach bezalkoholowych odpowiedników napojów alkoholowych dostępnych na rynku polskim. Wykorzystano następujące metody badawcze: metoda desk research, metoda badania dokumentów, w tym analiza prawno-dogmatyczna, oraz metoda obserwacji.
Wyniki badań: Wykazano brak jednoznacznych wymagań prawnych w zakresie nazewnictwa bezalkoholowych odpowiedników napojów alkoholowych. Stwierdzono występowanie rozbieżności nazw produktów w ramach danej kategorii produktowej oraz ustalono, że zarówno produkty zawierające do 0,5% obj. alk., jak i te o 0,0% obj. alk. są w dużej części znakowane tą samą nazwą, tj. określeniem „bezalkoholowy”, co może budzić wiele wątpliwości nie tylko wśród konsumentów, lecz także podmiotów znakujących towary.
Wnioski: Wobec takiego stanu rzeczy zasadne byłoby wprowadzenie regulacji prawnych, które zawierałyby wytyczne dotyczące nazewnictwa oraz etykietowania tego typu produktów w aspekcie zapewnienia bezpieczeństwa żywności i ochrony konsumentów.
Wkład w rozwój dyscypliny: W artykule wskazano na konieczność uregulowania kwestii właściwego nazewnictwa substytutów napojów alkoholowych, co jest niezwykle istotne w kontekście wspomagania decyzji menedżerskich i prowadzenia działań marketingowych gwarantujących rzetelne i zgodne z prawem informowanie konsumentów.
Pobrania
Bibliografia
"0% alkoholu, 100% smaku" – Raport Kompanii Piwowarskiej o piwach bezalkoholowych w 2020 roku (2020), Kompania Piwowarska, https://www.kp.pl/files/cms/1606388039_0_Alkoholu_100_Procent_Smaku_Raport_Kompanii_Piwowarskiej_o_piwach_bezalkoholowych_w_2020_roku.pdf (data dostępu: 18.01.2023).
Alkohol w Polsce. Kontekst społeczny, rynkowy i legislacyjny (2020), red. A.M. Fal, Pracodawcy Rzeczpospolitej Polskiej, Warszawa, https://pracodawcyrp.pl/upload/files/2020/01/2020-02-03-alkohol-w-polsce-raport-pracodawcyrp.pdf (data dostępu: 15.01.2023).
Anderson P., Kokole D. (2023), Substitution of Higher-strength Beers with Zero-alcohol Beers: Interrupted Time Series Analyses of Spanish Household Purchase Data, 2017–2022, „Adicciones”, https://doi.org/10.20882/adicciones.1866. DOI: https://doi.org/10.20882/adicciones.1866
Bednarowska Z. (2015), Desk research – wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych, „Marketing i Rynek”, nr 7.
Bonin S., Czarnecki P. (2021), Dostępność na stołecznym rynku win bezalkoholowych i niskoalkoholowych, „Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny”, nr 5, https://doi.org/10.15199/64.2021.5.1. DOI: https://doi.org/10.15199/64.2021.5.1
Corfe S., Hyde R., Shepherd J. (2020), Alcohol-free and Low-strength Drinks: Understanding Their Role in Reducing Alcohol-related Harms, Social Market Foundation, London, https://www.smf.co.uk/wp-content/uploads/2020/09/NoLo-drinks-and-alcohol-related-harms-Sept-2020.pdf (data dostępu: 29.05.2023).
Gajda J. (2014), Metody jakościowe w badaniach politologicznych – metoda obserwacji. Wybrane techniki obserwacji i ich zastosowanie (w:) Odmiany współczesnej nauki o polityce, t. 1, red. P. Borowiec, R. Kłosowicz, P. Ścigaj, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Kraków.
Górka M. (2022), Sprzedaż bezalkoholowych win notuje ponad 40% wzrost rok do roku, Wiadomości Spożywcze, 26 maja, https://wiadomoscispozywcze.pl/artykuly/9408/sprzedaz-
bezalkoholowych-win-notuje-ponad-40-wzrost-rok-do-roku/ (data dostępu: 18.01.2023).
Jackowski M., Trusek A. (2018), Non-alcoholic Beer Production – an Overview, „Polish Journal of Chemical Technology”, vol. 20(4), https://doi.org/10.2478/pjct-2018-0051. DOI: https://doi.org/10.2478/pjct-2018-0051
Kalinowski P. (2020), Nazewnictwo oraz etykietowanie substytutów napojów alkoholowych. Komentarz praktyczny, LEX, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/nazewnictwo-oraz-etykietowanie-substytutow-napojow-470130897 (data dostępu: 15.01.2023).
Kalinowski P. (2022), Nowe regulacje znakowania wina bezalkoholowego. Komentarz praktyczny, LEX, https://sip.lex.pl/komentarze-i-publikacje/komentarze-praktyczne/nowe-regulacje-znakowania-wina-bezalkoholowego-470175578 (data dostępu: 15.01.2023).
Klimkiewicz A., Obłąkowska K., Bartosiewicz A. (2021), Polska zalana piwem. Analiza ewolucji modelu spożycia alkoholu w Polsce – przyczyny i skutki. Raport, Instytut Jagielloński, https://jagiellonski.pl/files/other/POLSKA_ZALANA_PIWEM23.pdf (data dostępu: 15.01.2023).
Kokole D., Llopis E.J., Anderson P. (2022), Non-alcoholic Beer in the European Union and UK: Availability and Apparent Consumption, „Drugs and Alcohol Review”, vol. 41(3), https://doi.org/10.1111/dar.13429. DOI: https://doi.org/10.1111/dar.13429
Kozik N. (2019), Opakowanie jako narzędzie wpływania na wybory konsumentów i czytelność przekazywanych przez nie komunikatów na przykładzie ekskluzywnych wód mineralnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 4(982), https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2019.0982.0402. DOI: https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2019.0982.0402
Kozłowski R., Dziedziński M., Stachowiak B., Kobus-Cisowska J. (2021), Non- and Low-alcoholic Beer – Popularity and Manufacturing Techniques, „Acta Scientiarum Polonorum Technologia Alimentaria”, vol. 20(3), https://doi.org/10.17306/J.AFS.2021.0961. DOI: https://doi.org/10.17306/J.AFS.0961
Lisiński M., Szarucki M. (2020), Metody badawcze w naukach o zarządzaniu i jakości, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa.
Low Alcohol Descriptors Guidance (2018), Department of Health and Social Care UK, https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/763840/low-alcohol-descriptors-guidance.pdf (data dostępu: 29.05.2023).
Mazurkiewicz P. (2022), Trunki, które traktowane były jako ciekawostka, podbijają sklepy w Polsce, Rzeczpospolita, 31 sierpnia, https://www.rp.pl/przemysl-spozywczy/art36970191-trunki-ktore-traktowane-byly-jako-ciekawostka-podbijaja-sklepy-w-polsce (data dostępu: 18.01.2023).
Mroczko F. (2014), Jakościowe metody badań. Obserwacja naukowa (w:) Prace Naukowe Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości, t. 26(1), red. F. Mroczko, Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Wałbrzychu, Wałbrzych.
Mróz-Jagiełło A., Wolanin A. (2013), Metoda analizy i krytyki dokumentów w naukach o bezpieczeństwie, „Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej”, nr 2(6).
Nowe unijne wymogi znakowania wina bezalkoholowego (2022), Food Law, FoodFakty Portal, https://foodfakty.pl/nowe-unijne-wymogi-znakowania-wina-bezalkoholowego (data dostępu: 15.01.2023).
Okaru A.O., Lachenmeier D.W. (2022), Defining No and Low (NoLo) Alcohol Products, „Nutrients”, vol. 14(18), https://doi.org/10.3390/nu14183873. DOI: https://doi.org/10.3390/nu14183873
Rewolucja 0,0% na rynku piwowarskim (2022), Browary Polskie, https://www.browary-polskie.pl/raport-rewolucja-00-na-rynku-piwowarskim/ (data dostępu: 15.01.2023).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004, Dz. Urz. UE, L 304/18.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, a także uchylające rozporządzenie (WE) nr 110/2008, Dz. Urz. UE, L 130/1.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2117 z dnia 2 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1308/2013 ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych, (UE) nr 1151/2012 w sprawie systemów jakości produktów rolnych i środków spożywczych, (UE) nr 251/2014 w sprawie definicji, opisu, prezentacji, etykietowania i ochrony oznaczeń geograficznych aromatyzowanych produktów sektora wina i (UE) nr 228/2013 ustanawiające szczególne środki w dziedzinie rolnictwa na rzecz regionów najbardziej oddalonych w Unii Europejskiej, Dz. Urz. UE, L 435/262.
Salanță L.C., Coldea T.E., Ignat M.V., Pop C.R., Tofană M., Mudura E., Borșa A., Pasqualone A., Zhao H. (2020), Non-alcoholic and Craft Beer Production and Challenges, „Processes”, vol. 8(11), https://doi.org/10.3390/pr8111382. DOI: https://doi.org/10.3390/pr8111382
Salomon A., Jasińska U., Napiórkowski M. (2018), Moda na piwa bez alkoholu, „Przemysł Fermentacyjny i Owocowo-Warzywny”, nr 8–9, https://doi.org/10.15199/64.2018.8-9.1. DOI: https://doi.org/10.15199/64.2018.8-9.1
Śmiechowska M., Kłobukowski F. (2017), Bezpieczeństwo informacyjne – nowe kryterium jakości żywności w komunikacji rynkowej z konsumentem, „Handel Wewnętrzny”, nr 1(366).
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Dz.U. 2021 poz. 1119.
Wiśniewska M.Z. (2023), Terroryzm żywnościowy – istota oraz metody obrony systemowej, „Journal of Modern Science”, vol. 50(1), https://doi.org/10.13166/jms/161535. DOI: https://doi.org/10.13166/jms/161535
Wiśniewska M.Z., Kowalska A. (2022), Kultura bezpieczeństwa żywności w prawie Unii Europejskiej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, t. 84, nr 2, https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.2.12. DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2022.84.2.12
Zawiadomienie Komisji Wytyczne dotyczące wdrażania niektórych przepisów dotyczących etykietowania zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/787 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, a także uchylającym rozporządzenie (WE) nr 110/2008, Dz. Urz. UE, C 78/3.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie / Cracow Review of Economics and Management
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
