Spór o możliwość i sensowność przypisywania korporacjom moralnej odpowiedzialności. Stan badań
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2016.0952.0406Słowa kluczowe:
odpowiedzialność korporacyjna, odpowiedzialność moralna, podmiotowość korporacji, społeczna odpowiedzialność biznesuAbstrakt
Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, czy można przypisywać korporacjom moralną odpowiedzialność. Dokonano w nim systematyzacji stanowisk dotyczących moralnej odpowiedzialności korporacji, poczynając od poglądu negującego taką możliwość, poprzez uznanie, że odpowiedzialność ta opiera się na odpowiednio rozumianej koncepcji moralnej podmiotowości korporacji, aż po stanowisko, zgodnie z którym do przypisania moralnej odpowiedzialności korporacji nie jest konieczne uznanie jej moralnej podmiotowości.Pobrania
Bibliografia
Bicchieri C. [2006], The Grammar of Society: The Nature and Dynamics of Social Norms, Cambridge University Press.
Bocheński J.M. [1993], Filozofia przedsiębiorstwa [w:] tenże, Sens życia i inne eseje, Kraków.
Collective Responsibility: Five Decades of Debate in Theoretical and Applied Ethics (Studies in Social, Political, and Legal Philosophy) [1991], red. L. May, S. Hoffman, University of Chicago Press.
Constantinescu M., Kaptein M. [2015], Mutually Enhancing Responsibility: A Theoretical Exploration of the Interaction Mechanisms between Individual and Corporate Moral Responsibility, „Journal of Business Ethics”, vol. 129, nr 2, http://dx.doi.org/10.1007/s10551-014-2161-4. DOI: https://doi.org/10.1007/s10551-014-2161-4
Copp D. [2006], On the Agency of Certain Collective Entities: An Argument from „Normative Autonomy”, „Midwest Studies in Philosophy”, vol. 30, nr 1, http://dx.doi.org/ 10.1111/j.1475-4975.2006.00135.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1475-4975.2006.00135.x
Dempsey J. [2013], Corporations and Non-Agential Moral Responsibility, „Journal of Applied Philosophy”, vol. 30, nr 4, http://dx.doi.org/10.1111/japp.12029. DOI: https://doi.org/10.1111/japp.12029
Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej [1997], red. L.V. Ryan CSV, J. Sójka, W drodze, Poznań.
Filek J. [2013], Społeczna odpowiedzialność biznesu jako nowa wersja umowy społecznej, Księgarnia Akademicka, Kraków.
French P.A. [1979], The Corporation as a Moral Person, „American Philosophical Quarterly”, vol. 16, nr 3.
French P.A. [1997], Spółka jako podmiot moralny, tłum. J. Sójka [w:] Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan CSV, J. Sójka, W drodze, Poznań.
Friedman M. [1970], The Social Responsibility of Business Is to Increase Its Profits, „The New York Times Magazine”, September 13.
Friedman M. [1997], Społeczną powinnością biznesu jest pomnażanie zysków, tłum. J. Sójka [w:] Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan CSV, J. Sójka, W drodze, Poznań.
Gibson K. [2000], The Moral Basis of Stakeholder Theory, „Journal of Business Ethics”, vol. 26, nr 3, http://dx.doi.org/10.1023/A:1006110106408. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1006110106408
Goodpaster K., Matthews J. Jr. [1997], Czy spółka może mieć sumienie?, tłum. E. Dratwa [w:] Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan CSV, J. Sójka, W drodze, Poznań.
Hindriks F. [2014], How Autonomous Are Collective Agents? Corporate Rights and Normative Individualism, „Erkenntnis”, vol. 79, Supplement 9, http://dx.doi.org/10.1007/s10670-014-9629-6. DOI: https://doi.org/10.1007/s10670-014-9629-6
Ladd J. [1997], Moralność a ideał racjonalności w organizacjach formalnych, tłum. J. Sójka [w:] Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan CSV, J. Sójka, W drodze, Poznań.
Miller S. [2007], Against the Collective Moral Autonomy Thesis, „Journal of Social Philosophy”, vol. 38, nr 3, http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-9833.2007.00387.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-9833.2007.00387.x
Moore G. [1999], Corporate Moral Agency: Review and Implications, „Journal of Business Ethics”, vol. 21, nr 4, http://dx.doi.org/10.1023/A:1006020214228. DOI: https://doi.org/10.1023/A:1006020214228
Ozar D. [1985], Do Corporations Have Moral Rights?, „Journal of Business Ethics”, vol. 4, nr 4, http://dx.doi.org/10.1007/BF00381769. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00381769
Pettit P. [2007], Responsibility Incorporated, „Ethics”, vol. 117, nr 2, http://dx.doi.org/ 10.1086/510695. DOI: https://doi.org/10.1086/510695
Pettit P., List Ch. [2011], Group Agency. The Possibility, Design and Status of Corporate Agents, Oxford University Press.
Pfeiffer R. [1990], The Central Distinction in the Theory of Corporate Moral Personhood, „Journal of Business Ethics”, vol. 9, nr 6, http://dx.doi.org/10.1007/BF00382840. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00382840
Ranken N. [1987], Corporations as Persons: Objections to Goodpaster’s ‘Principle of Moral Projection’, „Journal of Business Ethics”, vol. 6, nr 8, http://dx.doi.org/10.1007/BF00705779. DOI: https://doi.org/10.1007/BF00705779
Soniewicka M. [2010], Governance in the Global Economy: The Allocation of Moral Responsibility and Accountability of Global Actors [w:] Krakauer-Augsburger Rechtsstudien. Wettbewerb der Staaten-Wettbewerb der Rechtsordnungen, red. R. Schmidt, J. Stelmach, Wolters Kluwer Polska.
Thaler R.H., Sustein C.R. [2008], Nudge. Improving Decisions about Health, Wealth, and Happiness, Yale University Press.
Velasquez M.G. [1997], Dlaczego spółki nie są za nic moralnie odpowiedzialne?, tłum. E. Dratwa, J. Sójka [w:] Etyka biznesu. Z klasyki współczesnej myśli amerykańskiej, red. L.V. Ryan CSV, J. Sójka, W drodze, Poznań.
