Wykorzystanie metod ELECTRE w projektowaniu złożonych systemów organizacyjnych
DOI:
https://doi.org/10.15678/krem.813Słowa kluczowe:
wielokryterialne podejmowanie decyzji, relacja przewyższania, wagi kryteriów, analiza preferencjiAbstrakt
Artykuł ma na celu zwrócenie uwagi na możliwości efektywnego wykorzystania bardziej sformalizowanych podejść do diagnozy i projektowania systemów zarządzania przedsiębiorstwem w warunkach niekompletnych i nieprecyzyjnych informacji. Na początku został omówiony wielokryterialny system oceny, w którym preferencje decydenta są modelowane na podstawie relacji przewyższania. Wykorzystanie binarnej relacji przewyższania jest charakterystyczne dla grupy metod ELECTRE obejmującej zestaw procedur analitycznych wspomagających rozwiązywanie zagadnień wyboru, kategoryzacji oraz rangowania wariantów decyzyjnych. W artykule zdefiniowane zostały podstawowe relacje preferencji i progi dyskryminacji (równoważności, preferencji, weta). Wyjaśniono także pojęcia zgodności oraz braku niezgodności, pozwalające weryfikować hipotezę o istnieniu relacji przewyższania między parami wariantów decyzyjnych ze względu na dobrane kryteria oceny. W dalszej części artykułu pokazano, w jaki sposób można wykorzystać wprowadzone pojęcia w podejmowaniu decyzji. Omówiono przy tym metodę ELECTRE I wraz z przykładem szczegółowo ilustrującym proces agregacji ocen cząstkowych i ustalania globalnych relacji przewyższania. Przedstawiono także metodę wyznaczania wag kryteriów oceny zalecaną w metodach ELECTRE. Opisany sposób wyznaczania wag może być z powodzeniem stosowany w innych podejściach do rozwiązywania złożonych problemów decyzyjnych.Pobrania
Bibliografia
Figueira J.R. et al. [2010], ELECTRE Methods: Main Feature and Recent Developments [w:] „Handbook of Multicriteria Analysis" Applied Optimization 103, Springer-Verlag, Berlin.
Figueira J.R., Roy B. [2002], Determining the Weights of Criteria in the ELECTRE Type Methods with a Revised Simos' Procedure, „European Journal of Operational Research", nr 139. DOI: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(01)00370-8
Lichtarski J. [1982], Kryteria i metody oceny efektywności przedsięwzięć organizatorskich w przedsiębiorstwie, Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, nr 216, Wrocław.
Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys [2005], eds O. Figueira, S. Greco, M. Ehrgott, Springer Science+Business Media, Inc., New York.
Rogers M., Bruen M. [1998], Choosing Realistic Values of Indifference, Preference and Veto Thresholds for Use with Enviromental Criteria within ELECTRE, „European Journal of Operational Research", nr 107. DOI: https://doi.org/10.1016/S0377-2217(97)00175-6
Roy B. [1990], Wielokryterialne wspomaganie decyzji, WNT, Warszawa.
Simons J. [1990], Evaluer l'impact sur l'environnement: Une approche originale par l'analyse multicritère la et négociation, Presses Polytechniques et Universitaires Romandes, Lausanne.
Trzaskalik T. [2008], Wprowadzenie do badań operacyjnych z komputerem, PWE, Warszawa
