Wielowymiarowa analiza dyskryminacyjna jako instrument oceny zagrożenia upadłością przedsiębiorstw należących do indeksu WIG-spożywczy

Abstrakt

Cel: Celem artykułu była ocena sytuacji finansowej wybranych przedsiębiorstw należących do indeksu WIG-spożywczy w latach 2019–2021 z punktu widzenia zagrożenia upadłością.

Metodyka badań: Do oceny potencjalnego zagrożenia upadłością analizowanych spółek posłużono się czterema modelami wielowymiarowej analizy dyskryminacyjnej (model Doroty Hadasik, model Z6 INE PAN, model Z7 INE PAN oraz tzw. model poznański). Dobór podmiotów, które stanowiły przedmiot badania, był uwarunkowany ich przynależnością do indeksu WIG-spożywczy w latach 2019–2021 we wszystkich kwartałach w analizowanym okresie. Było to podyktowane zmianami w składzie indeksu WIG-spożywczy co kwartał (kwartalna rewizja portfela indeksu). Ponadto ograniczono się do polskich przedsiębiorstw wchodzących w skład analizowanego indeksu. W artykule postawiono następujące hipotezy badawcze: wybrane modele analizy dyskryminacyjnej są skutecznym narzędziem do oceny spółek należących do indeksu WIG-spożywczy z punktu widzenia zagrożenia upadłością oraz wielowymiarowa analiza dyskryminacyjna stanowi cenne i komplementarne narzędzie wobec innych metod oceny zagrożenia upadłością przedsiębiorstw.

Wyniki badań: Spółki wchodzące w skład indeksu WIG-spożywczy w latach 2019–2021 znajdowały się w bardzo dobrej sytuacji finansowej. Najgorszą sytuacją finansową, co w rezultacie wiąże się z pojawieniem się zagrożenia upadłością, odznaczały się dwa przedsiębiorstwa: ZPC Otmuchów SA oraz Pamapol SA w 2019 r. Na pogarszającą się sytuację tych spółek wskazały modele Z6 INE PAN oraz Z7 INE PAN (ZPC Otmuchów SA w 2019 r.), a także model poznański (Pamapol SA w 2019 r.), co może świadczyć o dużej wrażliwości zastosowanych modeli. Model D. Hadasik nie wskazał żadnej spółki, która mogłaby być zagrożona upadłością w analizowanym okresie.

Wnioski: Istotną konkluzją wynikającą ze zrealizowanych badań jest to, że liczba zmiennych w modelach analizy dyskryminacyjnej nie jest czynnikiem przesądzającym o ich skuteczności. Bardzo zbliżone wyniki otrzymano w przypadku dwóch modeli: Z6 INE PAN oraz Z7 INE PAN. W głównej mierze jest to spowodowane znacznym podobieństwem w konstrukcji tych modeli. Żaden z wybranych modeli nie wykazał dużej wrażliwości na wykrywanie zagrożeń upadłością analizowanych podmiotów, natomiast z pewnym wyprzedzeniem zastosowane modele mogą sygnalizować potencjalne i rzeczywiste problemy spółek.

Wkład w rozwój dyscypliny: Przeprowadzone badania przyczyniły się do rozwoju wiedzy w zakresie wykorzystania modeli analizy dyskryminacyjnej do oceny zagrożenia upadłością przedsiębiorstw przemysłu spożywczego w Polsce.