Dylematy ujęcia ujemnej wartości godziwej aktywów netto zorganizowanej części przedsiębiorstwa przy połączeniu jednostek według polskich przepisów rachunkowości
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2022.0997.0302Słowa kluczowe:
połączenie przedsiębiorstw według polskich standardów rachunkowości, ujemna wartość godziwa przy połączeniu, ujemna wartość dochodowa przy połączeniu, zorganizowana część przedsiębiorstwaAbstrakt
Cel: Ustawa o rachunkowości i inne przepisy rachunkowości nie definiują zorganizowanej części przedsiębiorstwa, która może być obiektem przejęcia. Ustawa umożliwia odwołanie się do międzynarodowych standardów rachunkowości, ale Krajowy Standard Rachunkowości nr 4 zawiera pojęcia umożliwiające zdefiniowanie zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Pierwszym celem artykułu jest zastosowanie tego standardu do doprecyzowania rozumienia tej kategorii rachunkowości. Ze względu na wymóg wyceny zorganizowanej części przedsiębiorstwa przy przejęciu według wartości godziwej możliwe jest zaistnienie ujemnej wartości dochodowej, co skutkuje ujemną wartością godziwą jej aktywów netto. Drugim celem jest określenie uwarunkowań polskich przepisów rachunkowości (PPR) powodujących możliwość ujęcia zerowej wartości początkowej tych aktywów w spółce przejmującej.
Metodyka badań: W artykule zastosowano analizę przepisów aktów prawnych PPR.
Wyniki badań: Na podstawie analizy przepisów KSR 4 uzasadniono, że zorganizowaną część przedsiębiorstwa można rozumieć jako aktywa wypracowujące korzyści ekonomiczne grupowo w formie przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej wraz ze zobowiązaniami i rezerwami, jeśli są one powiązane z aktywami. Wykazano, że polskie przepisy rachunkowości nie dają możliwości ujęcia ujemnej wartości godziwej aktywów netto zorganizowanej części przedsiębiorstwa nawet wówczas, gdy w wyniku restrukturyzacji ich wartość powinna zostać przeszacowana. Zakładają one jedynie możliwość utraty początkowej wartości aktywów netto oraz ewentualnie odwrócenia odpisu z tytułu utraty wartości.
Wnioski: Aby księgowe rozliczenie transakcji połączenia było kompletne, konieczne jest uzupełnienie polskich przepisów rachunkowości o definicję zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jak również wskazanie metody ujęcia ujemnej wartości godziwej jej aktywów netto, która wynika z ich możliwej ujemnej wartości dochodowej.
Wkład w rozwój dyscypliny: Artykuł umożliwia określenie cech zorganizowanej części przedsiębiorstwa na gruncie KSR 4 oraz wskazuje sprzeczności zawarte w wycenie według wartości godziwej zgodnie z PPR w odniesieniu do zorganizowanej części przedsiębiorstwa o ujemnej wartości dochodowej przy połączeniu.
Pobrania
Bibliografia
AbuGhazaleh N.M., Al-Hares O.M., Roberts C. (2011), Accounting Discretion in Goodwill Impairments: UK Evidence, „Journal of Financial Management and Accounting”, vol. 22(3), https://doi.org/10.1111/j.1467-646X.2011.01049.x. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-646X.2011.01049.x
Alves S. (2013), The Association between Goodwill Impairment Impairment and Discretionary Accruals: Portuguese Evidence, „Journal of Accounting, Business and Management”, vol. 20, nr 2.
Amorós Martínez A., Cavero Rubio J.A. (2018), The Economic Effects of IFRS Goodwill Reporting, „Australian Accounting Review”, vol. 28(3), https://doi.org/10.1111/auar.12200. DOI: https://doi.org/10.1111/auar.12200
Boennen S., Glaum M. (2014), Goodwill Accounting: A Review of the Literature, SSRN Papers, https://doi.org/10.2139/ssrn.2462516. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2462516
Bugeja M., Loyeung A. (2017), Accounting for Business Combinations and Takeover Premiums: Pre- and Post-IFRS, „Australian Journal of Management”, vol. 42(2), https://doi.org/10.1177/0312896215614630. DOI: https://doi.org/10.1177/0312896215614630
Devalle A., Rizzato F. (2013), IFRS 3, IAS 36 and Disclosure: The Determinants of the Quality of Disclosure, „GSTF Journal on Business Review”, vol. 2(4).
Elnahass M., Doukakis L. (2019), Market Valuations of Bargain Purchase Gains: Are These True Gains under IFRS?, „Accounting and Business Research”, vol. 49(7), https://doi.org/10.1080/00014788.2019.1609345. DOI: https://doi.org/10.1080/00014788.2019.1609345
Eloff A.M., Villiers Ch. de (2015), The Value-relevance of Goodwill Reported under IFRS 3 versus IAS 22, „South African Journal of Accounting Research, vol. 29(2), https://doi.org/10.1080/10291954.2015.1006485. DOI: https://doi.org/10.1080/10291954.2015.1006485
Emerling I., Grzybek O. (2016), Przejęcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa i jej wpływ na wynik finansowy, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 253.
Giner B., Pardo F. (2014), How Ethical Are Managers’ Goodwill Impairment Decisions in Spanish-Listed Firms?, „Journal of Business Ethics”, vol. 132(1), https://doi.org/10.1007/s10551-014-2303-8. DOI: https://doi.org/10.1007/s10551-014-2303-8
Grathwohl J., Voeller D. (2016), Full or Partial Goodwill Recognition: An Analytical Comparison, „Die Betriebswirtschaft”, vol. 76(2).
Hamberg M., Beisland L.A. (2014), Changes in the Value Relevance of Goodwill Accounting Following the Adption of IFRS 3, „Journal of International Accounting, Auditing and Taxation”, vol. 23(2), https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2014.07.002. DOI: https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2014.07.002
Janowicz M. (2016), Wycena wartości niematerialnych zidentyfikowanych w procesie rozliczania połączenia jednostek gospodarczych, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 268.
Janowicz M. (2017), Business Combinations under Common Control in International Financial Reporting Standards – Is Authoritative Accounting Guidance Needed?, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, nr 93(149). DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0010.3191
Janowicz M., Kędzierska I. (2013), Informacje o połączeniu spółek w raportach bieżących spółek publicznych w latach 2004–2010, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 757.
Klimczak K.M., Dynel M., Pikos M. (2016), Goodwill Impairment Test Disclosures under Uncertainty, „Journal of Accounting and Management Information Systems”, vol. 15(4).
Knauer T., Wöhrmann A. (2016), Market Reaction to Goodwill Impairments, „European Accounting Review”, vol. 25(3), https://doi.org/10.1080/09638180.2015.1042888. DOI: https://doi.org/10.1080/09638180.2015.1042888
Krajowy Standard Wyceny Specjalistyczny. Ogólne zasady wyceny przedsiębiorstw (2011), Polska Federacja Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych, Uchwała RK 10/2011 z dnia 11 lipca 2011 r.
Krzeszowski W.D. (2013), Pojęcie „zorganizowanej części przedsiębiorstwa” w prawie podatkowym, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, nr 287.
Mario C., Baboukardos D., Cunningham G.M., Hassel L.G. (2011), The Impact of IFRS on Reporting for Business Combinations: An In-Depth Analysis Using the Telecommunications Industry, „Annals of Faculty of Economics”, vol. 1(1).
Maruszewska E.W. (2015), Ujawnienie wartości firmy w wyniku przejęcia dokonanego w ramach grupy kapitałowej w sytuacji wystąpienia ujemnej wartości przejętych aktywów netto, „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 224.
Maruszewska E.W., Strojek-Filus M. (2016), Ambiguity of Goodwill Regulations – A Case of Polish Publicly Traded Enterprises, „ACRN Oxford Journal of Finance and Risk Perspectives”, vol. 5(1).
Mazur A. (2011), Wartość godziwa – potencjał informacyjny, Difin, Warszawa.
Quereshi M., Ashraf D. (2013), Is Goodwill Capitalisation Value Relevant? Some UK Evidence, „Accounting, Accountability and Performance”, vol. 18(1), https://doi.org/10.2139/ssrn.2684061. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2684061
Rachunkowość zaawansowana (2006), red. K. Winiarska, Oficyna Ekonomiczna, Kraków.
Rozporządzenie (WE) nr 1606/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 lipca 2002 r. w sprawie stosowania międzynarodowych standardów rachunkowości, z późn. zm.
Rozporządzenie z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie klasyfikacji środków trwałych, Dz.U. poz. 1864.
Sacui V., Szatmary M.C. (2015), Intangible Assets in Business Combinations, „Review of International Comparative Management”, vol. 16(3).
Scott W.R. (1997), Financial Accounting Theory, Prentice Hall, Upper Saddle River.
Świetla K., Toborek-Mazur J. (2020), Motywy przejęć odwrotnych i zasady ich rozliczania, „Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, nr 108(164), https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3602. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.3602
Uchwała nr 6/07 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 26 czerwca 2007 r. w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 4 „Utrata wartości aktywów”, Dz.Urz. nr 8, poz. 46.
Uchwała nr 6/21 Komitetu Standardów Rachunkowości z dnia 6 lipca 2021 r. w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 14 „Kontynuacja działalności oraz rachunkowość, jednostek przy braku kontynuowania działalności”, Dz.Urz. poz. 119.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U. nr 121, poz. 591 z późn. zm.
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.
Wycena przedsiębiorstwa. Od teorii do praktyki (2011), red. M. Panfil, A. Szablewski, Poltex, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie / Cracow Review of Economics and Management
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
