Polityka surowcowa wybranych krajów poradzieckich a ich konkurencyjność w handlu międzynarodowym

Abstrakt

Cel: Celem artykułu jest: 1) syntetyczne przedstawienie prowadzonej w Azerbejdżanie, Kazachstanie oraz Rosji polityki w zakresie posiadanych mineralnych surowców energetycznych, 2) dokonanie szczegółowej analizy kształtowania się długookresowych przewag komparatywnych w eksporcie każdego z wymienionych krajów, 3) odpowiedź na pytanie, czy posiadana przez te kraje pozycja konkurencyjna jest konsekwencją prowadzonej polityki surowcowej (ceteris paribus).

Metodyka badań: Przyjęto założenie, że pojawienie się lub znacząca poprawa przewag komparatywnych w eksporcie w dłuższym okresie może świadczyć o skuteczności prowadzonej polityki surowcowej. Dla określenia poziomu konkurencyjności Azerbejdżanu, Kazachstanu oraz Rosji w handlu międzynarodowym zastosowano wskaźnik ujawnionych przewag komparatywnych Balassy (RCA) oraz wskaźnik relacji eksportowo-importowych Lafaya (LFI).

Wyniki badań: Struktura długookresowych przewag komparatywnych Azerbejdżanu, Kazachstanu oraz Rosji w handlu międzynarodowym nie zmienia się od lat, nie pojawiają się także nowe przewagi komparatywne, co świadczyłoby o poprawie konkurencyjności tych gospodarek. Prowadzona w tych krajach polityka surowcowa wzmacnia surowcowy charakter ich gospodarek, obniżając ogólny poziom ich międzynarodowej konkurencyjności.

Wnioski: W zaistniałej sytuacji konieczne wydaje się podjęcie konkretnych działań nie tylko w ramach polityki surowcowej, ale także w polityce gospodarczej i strategii rozwoju Azerbejdżanu, Kazachstanu oraz Rosji, pragmatycznie nastawionych na modernizację i rozwój sektorów pozasurowcowych (co docelowo zwiększyłoby ich konkurencyjność) z wykorzystaniem do tego celu środków pochodzących z eksportu posiadanych surowców energetycznych.

Wkład w rozwój dyscypliny: Włączenie się w nurt badawczy nad znaczeniem prowadzonej polityki surowcowej dla międzynarodowej konkurencyjności danej gospodarki, w szczególności w odniesieniu do wybranych poradzieckich gospodarek surowcowych, tj. Azerbejdżanu, Kazachstanu oraz Rosji. Zweryfikowanie hipotezy badawczej, zgodnie z którą prowadzona w Azerbejdżanie, Kazachstanie oraz Rosji polityka surowcowa w odniesieniu do mineralnych surowców energetycznych negatywnie oddziałuje na profile konkurencyjne tych gospodarek. Co więcej, realizowana polityka surowcowa prowadzi do wzmacniania surowcowego charakteru gospodarek tych krajów, obniżając ich ogólny poziom międzynarodowej konkurencyjności.