Management Costs as a Manifestation of Transaction Costs in Hierarchical Structures for the Coordination of Production and Exchange Processes
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2018.0977.0501Słowa kluczowe:
koszty zarządzania, koszty transakcyjne, nowa ekonomia instytucjonalna, zarządzanie procesoweAbstrakt
Tytuł artykułu: Koszty zarządzania jako przejaw kosztów transakcyjnych w hierarchicznych strukturach koordynacji procesów produkcji i wymiany
Istnienie przedsiębiorstw jako instytucji rynkowych według założeń przedstawicieli ekonomii instytucjonalnej wynika z istnienia kosztów transakcyjnych w procesach wymiany rynkowej. Hierarchiczne struktury przedsiębiorstw ograniczają ich występowanie, z założenia są one więc bardziej efektywne niż koordynacja wymiany przez mechanizm rynkowy. Utworzenie i utrzymanie takich struktur jednak kosztuje, dlatego mamy do czynienia z kosztami zarządzania, których część stanowią koszty transakcyjne. Wynikają one z niedoskonałości wewnętrznych procesów, asymetrii informacji, podziału i ustanowienia praw własności, zachowań oportunistycznych czy specyficznych zasobów zaangażowanych w te procesy. Celem artykułu jest przybliżenie problematyki kosztów zarządzania, postrzeganych z instytucjonalnego punktu widzenia jako koszty transakcyjne, i wskazanie na szerokie możliwości aplikacji tego podejścia, szczególnie w kontekście nowych zjawisk i procesów opartych głównie na nowoczesnych technologiach oraz mechanizmach współtworzenia wartości. Rozważania mają charakter koncepcyjny i opierają się na dorobku różnych dyscyplin naukowych.
Pobrania
Bibliografia
Borden N. H., Kotler P. (1973), Marketing Management: Analysis, Planning and Control, “Journal of Marketing”, vol. 37 (1), no. 110, https://doi.org/10.2307/1250783. DOI: https://doi.org/10.2307/1250783
Business D. (2017), Equal Opportunity for All, International Bank for Reconstruction and Development, The World Bank, doingbusiness.org, Washington.
Cooper R., Kaplan R. (2000), Zarządzanie kosztami i efektywnością (Managing costs and effectiveness), Dom Wydawniczy ABC, Kraków.
Ćwiklicki M. (2005), Ewolucja zrównoważonej karty wyników (The evolution of the balanced scorecard), “Przegląd Organizacji”, vol. 6. DOI: https://doi.org/10.33141/po.2005.06.06
Epstein M. J., Kumar P., Westbrook R. A. (2000), The Drivers of Customers and Corporate Profitability Modeling, Measuring and Managing the Causal Relationships, “Advances in Management Accounting”, vol. 9.
Fischer M. (1993), Neue Institutionenlehre als Antwort auf Kritik an der Neoklassik (in:) Make-or-Buy-Entscheidungen im Marketing, Springer Nature, Gabler Verlag, Wiesbaden. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-322-90718-9_3
Gabrusewicz W., Sowińska A., Poetschke H. (1996), Rachunkowość zarządcza (Management accounting), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań.
Griffin R. W. (2009), Podstawy zarządzania organizacjami (The fundamentals of organisational management), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Hardt Ł. (2009), Ekonomia kosztów transakcyjnych – geneza i kierunki rozwoju (The genesis and development of transaction costs economics), Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa. DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323510499
Holm M. (2012), Customer Profitability Measurement Models: Their Merits and Sophistication across Contexts, Copenhagen Business School, Frederiksberg.
Komańda M. (2012), Bogactwo w klasycznym nurcie zarządzania (Wealth in classical management) (in:) Dokonania współczesnej myśli ekonomicznej. Teoretyczne ujęcie dobrobytu (Accomplishments in modern economic thought — the theoretical approach to wealth), Studia Ekonomiczne, vol. 101, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, Katowice.
Langlois R. N. (1989), What Was Wrong with the Old Institutional Economics (and What Is Still Wrong with the New)?, “Review of Political Economy”, vol. 1, no. 3, https://doi.org/10.1080/09538258900000022. DOI: https://doi.org/10.1080/09538258900000022
Łada M. (2011), Pomiar ekonomiczny zorientowany na relacje z klientami we współczesnej rachunkowości (Economic measurement of customer relations in contemporary accounting), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
Małysz J. (2003), Instytucje a koszty transakcyjne w świetle neoinstytucjonalnej ekonomii (Institutions and transaction costs in the light of the neo-institutional economy), “Ekonomista”, nr 3.
Martyniak Z. (2002), Historia myśli organizatorskiej. Wybitni autorzy z zakresu organizacji i zarządzania w pierwszej połowie XX wieku (The history of organisational thought. Outstanding authors in the field of organisation and management in the first half of the 20th century), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Mathiesen H. (1997–2002), Encycogov, Encyclopedia of Corporate Governance, http://e.viaminvest.com.
Nowe kierunki organizacji i zarządzania (The new directions of the organisation and management) (2012), M. Kostera, B. Glinka (eds), Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Nowosielski S. (2009), Podejście procesowe w organizacjach (The process approach in organisations), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
Perechuda K. (2000), Zarządzanie przedsiębiorstwem przyszłości: koncepcje, modele, metody (Business management of the future: Concepts, models, methods), Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.
Richter R., Furubotn E. G. (2003), Neue Institutionenökonomik: eine Einführung und kritische Würdigung, Mohr Siebeck, Tübingen.
Shah M. (2007), Conceptual Framework of Transaction Cost (in:) Analysis of Transaction Cost (ProQuest ebrary.Web. 30 October 2014), Sunrise Publishers and Distributors, Jaipur.
Sobańska I. (2010), Aspekty rozwoju rachunku kosztów w praktyce (Aspects of the development of cost accounting in practice), “Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości”, vol. 56, no. 112.
Sobańska, I. (2011), Ocena systemów rachunku kosztów w zarządzaniu kosztami i sprawozdawczości finansowej (Evaluating cost accounting systems in cost management and financial reporting) (in:) I. Sobańska, M. Turzyński (eds), Rachunkowość, audyt i kontrola w zarządzaniu (Accounting, auditing and control in management), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
Stabryła A. (2012), Podejście procesowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem (The process approach in business management), “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, no. 880.
Stankiewicz W. (2012), Ekonomia instytucjonalna. Zarys wykładu (The institutional economy – an outline of the lecture), wyd. 3 uzupełnione, Wydawnictwo Akademii Obrony Narodowej, Warszawa.
Sułkowski Ł., Czakon W. (2011), Rodzaje teorii w zarządzaniu (The types of theory in management) (in:) W. Czakon (ed.), Podstawy metodologii badań w naukach o zarządzaniu (The basics of research methodology in management sciences), Wolters Kluwer Polska, Warszawa.
Teoria rachunkowości. Podstawa nauk ekonomicznych (Accounting theory – the foundation of the economic sciences) (2014), M. Dobija (ed.), Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Vargo S. L., Lusch R. F. (2016), Institutions and Axioms: An Extension and Update of Service-dominant Logic, “Journal of the Academy of Marketing Science”, vol. 44, no. 1. DOI: https://doi.org/10.1007/s11747-015-0456-3
Wang N. (2003), Measuring Transaction Costs: An Incomplete Survey, Ronald Coase Institute, Working Paper, vol. 2.
Williamson O. E. (1998), Ekonomiczne instytucje kapitalizmu (The economic institutions of capitalism), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Współczesne metody zarządzania w teorii i praktyce (Contemporary methods of management in theory and practice) (2011), M. Hopej, Z. Kral (eds), Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.
Zbroińska B. (2009), Publiczne koszty transakcyjne instytucji systemu podatkowego (Public transaction costs of tax system institutions), “Gospodarka Narodowa”, vol. 11–12. DOI: https://doi.org/10.33119/GN/101254
Zbroińska B. (2013), Wkład ekonomii kosztów transakcyjnych i teorii kontraktów do nauki o zarządzaniu (The economics of transaction costs and contract theory – their contribution to management science), “Studia i Materiały. Miscellanea Oeconomicae”, nr 2.
Ziębicki B. (2007), Benchmarking w doskonaleniu organizacji usług użyteczności publicznej (Benchmarking in improving the organisation of public services), Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.
Ziębicki B. (2014), Efektywność organizacyjna podmiotów sektora publicznego (Organisational effectiveness of public sector entities), Wydawnictwo Uniwersystetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków.
Zimniewicz K. (1999), Współczesne koncepcje i metody zarządzania (Contemporary concepts and management methods), PWE, Warszawa.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
