Przesłanki restrukturyzacji jako mechanizmu odnowy strategicznej publicznych szkół wyższych
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2016.0959.1105Słowa kluczowe:
publiczne szkoły wyższe, odnowa strategiczna, restrukturyzacja, program naprawczyAbstrakt
Jednym z najistotniejszych problemów współczesnych uczelni publicznych jest ich dopasowanie do zmieniających się nieustannie warunków otoczenia. Brak zespolenia tych organizacji z otoczeniem wiąże się ze spadkiem ich efektywności ekonomicznej, co z kolei w świetle obowiązujących regulacji prawnych w dłuższej perspektywie może oznaczać nawet ich likwidację. Dlatego celem opracowania jest rozpoznanie przesłanek przeprowadzenia w publicznych szkołach wyższych restrukturyzacji, która jest jednym z mechanizmów odnowy strategicznej tych organizacji. W opracowaniu analizowano wynik ze sprzedaży, który ustalany jest z uwzględnieniem przychodów i kosztów działalności dydaktycznej, badawczej i wyodrębnionej działalności gospodarczej. Badano także ogólny wynik finansowy uniwersytetów. Ustalono okoliczności opracowywania programu naprawczego prowadzącego do uzyskania równowagi finansowej w uczelniach publicznych. Badane podmioty to funkcjonujące w Polsce uniwersytety. Analizą objęto wyniki finansowe ogółem oraz wyniki ze sprzedaży ustalone w ich sprawozdaniach finansowych za lata 2007–2014. W analizie podstawowego obszaru funkcjonowania uniwersytetów – działalności dydaktycznej i badawczej, ujawniono problem ponoszenia zbyt wysokich kosztów lub osiągania zbyt niskich przychodów. Bez ścisłego nadzoru nad poziomem kosztów realizowanych zadań wprowadzenie programu naprawczego może w przyszłości dotyczyć większości publicznych szkół wyższych, jeśli w zakresie ich podstawowej działalności (głównie dydaktycznej) nie będzie równowagi pomiędzy przychodami a kosztami. Pogarszająca się sytuacja finansowa uniwersytetów zmusza ich władze do podjęcia niezbędnych działań korygujących. Celem dalszych badań w tym obszarze będzie wyznaczenie wartości referencyjnych, których osiągnięcie powinno skutkować podjęciem działań na rzecz odnowy strategicznej publicznych uczelni wyższych.
Pobrania
Bibliografia
Agarwal R., Helfat C.E. [2009], Strategic Renewal of Organizations, „Organization Science”, vol. 20, nr 2, https://doi.org/10.1287/orsc.1090.0423. DOI: https://doi.org/10.1287/orsc.1090.0423
Baden-Fuller Ch., Volberda H.W. [1997], Strategic Renewal: How Large Complex Organizations Prepare for the Future, „International Studies of Management and Organizations”, vol. 27, nr 2, https://doi.org/10.1080/00208825.1997.11656709. DOI: https://doi.org/10.1080/00208825.1997.11656709
Banaszyk P., Cyfert S. [2007], Strategiczna odnowa przedsiębiorstwa, Difin, Warszawa.
Bełz G. [2012], Potencjał dostosowawczy w procesach odnowy przedsiębiorstw, „Przegląd Organizacji”, nr 11.
Ben-Menahem S.M., Kwee Z., Volberda H.W., Van Den Bosch F.A.J. [2013], Strategic Renewal Over Time: The Enabling Role of Potential Absorptive Capacity in Aligning Internal and External Rates of Change, „Long Range Planning”, vol. 46, nr 3, https://doi.org/10.1016/j.lrp.2012.09.012. DOI: https://doi.org/10.1016/j.lrp.2012.09.012
Bratnicki M. [2000], Kompetencje przedsiębiorstwa. Od określenia kompetencji do zbudowania strategii, Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa.
Cyfert S., Krzakiewicz K. [2015], Model procesu odnowy organizacyjnej, „Management Forum”, vol. 3, nr 1, https://doi.org/10.15611/mf.2015.1.02. DOI: https://doi.org/10.15611/mf.2015.1.02
Czekaj J. [2010], Konwergencja współczesnych metod zarządzania [w:] Kierunki i dylematy rozwoju nauki i praktyki zarządzania przedsiębiorstwem, red. H. Jagoda, J. Lichtarski, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.
De Wit B., Meyer R. [2007], Synteza strategii. Tworzenie przewagi konkurencyjnej poprzez analizowanie paradoksów, PWE, Warszawa.
Karpacz J. [2011], Determinanty odnowy strategicznej potencjału małych i średnich przedsiębiorstw. Aspekty teoretyczne i badania empiryczne, Oficyna Wydawnicza Szkoły Głównej Handlowej, Warszawa.
Karpacz J. [2012], Swoboda działania jako determinanta odnowy strategicznej przedsiębiorstwa [w:] Strategie rozwoju organizacji, red. A. Stabryła, Mfiles, Kraków.
„Monitor Polski B” [2008–2012], Sprawozdania finansowe za lata 2007–2011, www.monitorb.pl.
„Monitor Sądowy i Gospodarczy” [2013–2015], Sprawozdania finansowe za lata 2012–2014, https://mojepanstwo.pl/krs/msig.
Nogalski B., Karpacz J., Wójcik-Karpacz A. [2015], Spojrzenie na odnowę strategiczną z punktu widzenia długowieczności organizacji, „Management Forum”, vol. 3, nr 1, https://doi.org/10.15611/mf.2015.1.13. DOI: https://doi.org/10.15611/mf.2015.1.13
Quinn J.B. [1978], Strategic Change: Logical Incrementalism, „Sloan Management Review”, vol. 20, nr 1.
Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 5 października 2011 r. w sprawie zakresu i trybu realizacji programu naprawczego prowadzącego do uzyskania równowagi finansowej uczelni publicznej, Dz.U. nr 243 poz. 1446.
Sharma P., Chrisman J.J. [1999], Toward a Reconciliation of the Definitional Issues in the Field of Corporate Entrepreneurship, „Entrepreneurship Theory and Practice”, vol. 23, nr 3. DOI: https://doi.org/10.1177/104225879902300302
Stabryła A. [2010], Wybrane problemy metodologii badań w projektowaniu rozwoju przedsiębiorstwa [w:] Innowacje w zarządzaniu przedsiębiorstwem oraz instytucjami sektora publicznego, red. H. Bieniok, T. Kraśnicka, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Katowicach, Katowice.
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Dz.U. nr 121 poz. 591 z późn. zm.
Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, Dz.U. nr 164 poz. 1365 z późn. zm.
