Nienaruszalność unijnego systemu wartości jako żywotny interes Unii Europejskiej – krytyczna analiza mechanizmu egzekucji postanowień art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej
DOI:
https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2017.0967.0706Słowa kluczowe:
wartości Unii Europejskiej, art. 7 TUE, ramy na rzecz praworządności, J.W. MüllerAbstrakt
W żywotnym interesie Unii Europejskiej leży utrzymanie nienaruszalności jej wartości. Katalog tych wartości przedstawiono w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej. Mechanizm ich egzekwowania został opisany w art. 7 TUE. Warunki uruchomienia oraz obawy co do konsekwencji użycia art. 7 czynią go swoistą opcją nuklearną. Charakter art. 7 wymusił stworzenie instrumentu, który może zostać zastosowany w praktyce. W odpowiedzi na tę konieczność Komisja Europejska przyjęła w 2014 r. Nowe ramy na rzecz umocnienia praworządności. W reakcji na przedłużający się kryzys konstytucyjny w Polsce Komisja Europejska po raz pierwszy sięgnęła po stworzony przez siebie instrument, który ma na celu sprawdzenie stanu praworządności w jednym z państw członkowskich UE.
Celem opracowania jest krytyczna analiza mechanizmu opisanego w art. 7 oraz narzędzia stworzonego przez Komisję Europejską. Przeprowadzona analiza potwierdza niską skuteczność instrumentów egzekwowania poszanowania unijnych wartości, co ogranicza możliwość adekwatnej reakcji w wypadku ich naruszenia, a przez to również efektywnego zabezpieczenia żywotnego interesu UE.
Pobrania
Bibliografia
Bárd P., Carrera S., Guild E., Kochenov D. [2016], An EU Mechanism on Democracy, the Rule of Law and Fundamental Rights, „CEPS Paper in Liberty and Security in Europe”, nr 91.
Barroso J.M. [2013], Orędzie o stanie Unii Europejskiej w 2013 roku, Sesja plenarna Parlamentu Europejskiego w Strasburgu, 11 września 2013 r., http://europa.eu/rapid/press-release_SPEECH-13-684_pl.htm (data dostępu: 10.01.2017).
Bugarič B. [2014], Protecting Democracy and the Rule of Law in the European Union: The Hungarian Challenge, „LEQS Paper”, nr 79, https://doi.org/10.2139/ssrn.2466340. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2466340
Búrca G. de [2004], Beyond the Charter: How Enlargement Has Enlarged the Human Rights Policy of the European Union, „Fordham International Law Journal”, vol. 27.
Búrca G. de [2013], Europe’s raison d’être [w:] European Union’s Shaping of the International Legal Order, red. D. Kochenov, F. Amtenbrink, Cambridge University Press, Cambridge.
Carrera S., Guild E., Hernanz N. [2013], The Triangular Relationship between Fundamental Rights, Democracy and Rule of Law in the EU: Towards an EU Copenhagen Mechanism, „CEPS Paperbacks”, 20 November.
Dahl R.A. [1995], Demokracja i jej krytycy, Znak, Kraków.
Kochenov D., Pech L. [2015], Upholding the Rule of Law in the EU: On the Commission’s ‘Pre-Article 7 Procedure’ as a Timid Step in the Right Direction, EUI Working Papers, RSCAS 2015/24, Badia Fiesolana, https://doi.org/10.2139/ssrn.2625602. DOI: https://doi.org/10.2139/ssrn.2625602
Müller J.W. [2013a], Safeguarding Democracy inside the EU: Brussels and the Future of Liberal Order, Transatlantic Academy Paper Series, nr 3.
Müller J.W. [2013b], Should the EU Protect Democracy and the Rule of Law inside Member States?, https://www.princeton.edu/~jmueller/ELJ-Democracy%20Protection-JWMueller-pdf.pdf (data dostępu: 20.09.2016).
Müller J.W. [2014], The EU as a Militant Democracy, or: Are There Limits to Constitutional Mutations within EU Member States?, „Revista de Estudios Políticos”, nr 165.
Sadurski W. [2010], Adding Bite to a Bark: The Story of Article 7, E.U. Enlargement, and Jörg Haider, „Columbia Journal of European Law”, vol. 16, nr 3.
Witte B. de, Toggenburg G. [2004], Human Rights and Membership of the European Union [w:] The EU Charter of Fundamental Rights, red. S. Peers, A. Ward, Hart Publishing, Oxford.
Dokumenty Unii Europejskiej i Rady Europy:
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady: Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności [2014], COM(2014) 158 final, Strasburg.
Komunikat Komisji do Rady Europejskiej i Parlamentu Europejskiego dotyczący art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej: Poszanowanie i promocja wartości, na których opiera się Unia [2003], COM(2003) 606 final, Bruksela.
Opinia Służby Prawnej Rady Unii Europejskiej dotycząca Komunikatu Komisji w sprawie nowych ram UE na rzecz umocnienia praworządności – zgodność z Traktatami [2014], 10296/14, Bruksela, http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10296-2014-INIT/en/pdf (data dostępu: 20.09.2016).
Report on the Rule of Law, Adopted by the Venice Commission at Its 86th Plenary Session (Venice, 25–26 March 2011) [2011], CDL-AD(2011)003rev, Strasburg, http://www.venice.coe.int/webforms/documents/?pdf=CDL-AD(2011)003rev-e (data dostępu: 20.09.2016).
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 3 lipca 2013 r. w sprawie sytuacji praw podstawowych: standardy i praktyki na Węgrzech (zgodnie z rezolucją Parlamentu Europejskiego z dnia 16 lutego 2012 r.) [2013], P7_TA(2013)0315, Strasburg, http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+TA+P7-TA-2013-0315+0+DOC+PDF+V0//PL (data dostępu: 20.09.2016).
Zalecenie Komisji z dnia 27.07.2016 r. w sprawie praworządności w Polsce [2016], COM(2016) 5703 final, Bruksela.
